نکات طلایی تعویض روغن موتور؛ زمان تعویض و چرایی این ضرورت
تعویض به موقع روغن موتور، سادهترین و ارزانترین راه برای حفظ سلامت و افزایش عمر خودروی شماست. این کار نه تنها از موتور محافظت میکند، بلکه از هزینههای گزاف تعمیرات در آینده جلوگیری مینماید.
چرا تعویض به موقع روغن موتور اینقدر حیاتی است؟
با گذشت زمان و کارکرد موتور، روغن موتور به تدریج ویژگیهای محافظتی خود را از دست میدهد. دلایل اصلی این امر عبارتند از:
تجزیه و اکسیداسیون: روغن در معرض دمای بسیار بالا قرار دارد و به مرور زمان میسوزد و تجزیه میشود. این فرآیند باعث غلیظ شدن، تشکیل لجن و رسوبات اسیدی میشود که به قطعات موتور آسیب میزند.
کاهش توانایی روانکاری: با تجزیه روغن، لایه محافظ بین قطعات فلزی نازک و ضعیف میشود. این امر منجر به ساییدگی و اصطکاک بیشتر قطعات و در نهایت کاهش راندمان و قدرت موتور میگردد.
اشباع شدن با ناخالصیها: روغن، دوده، ذرات فلزات ناشی از ساییدگی و سایر آلایندهها را در خود جمع میکند. با پر شدن روغن از این مواد، دیگر نمیتواند به خوبی موتور را تمیز کند و این ذرات مانند "سمباده" درون موتور circulate میکنند.
کاهش توان خنککنندگی: روغن degraded نمیتواند حرارت را به خوبی از قطعات داغ موتور بگیرد و منتقل کند که خطر overheating موتور را افزایش میدهد.
نتیجه ساده است: روغن کارکرده، دیگر روغن نیست؛ بلکه مخلوطی ساینده و مخرب است.
زمان دقیق تعویض روغن موتور چه موقع است؟
یک سوال کلیدی که همیشه مطرح است. پاسخ به چند عامل بستگی دارد:
۱. پیشنهاد سازنده خودرو (اولویت اول):
دفترچه راهنمای خودروی شما بهترین مرجع است. سازندگان معمولاً دو بازه زمانی مشخص میکنند:
بازه بر اساس کیلومتر: معمولاً بین ۵,۰۰۰ تا ۲۰,۰۰۰ کیلومتر.
بازه بر اساس زمان: معمولاً هر ۶ ماه تا ۱ سال (حتی اگر کیلومتر مورد نظر را طی نکرده باشید).
۲. نوع روغن موتور:
روغن معدنی: هر ۵,۰۰۰ کیلومتر.
روغن نیمهسنتتیک: بین ۵,۰۰۰ تا ۷,۵۰۰ کیلومتر.
روغن سنتتیک (کامل): بین ۷,۵۰۰ تا ۱۰,۰۰۰ کیلومتر (و حتی بیشتر برای برخی برندهای مرغوب با تأیید سازنده).
۳. شرایط کاری خودرو (Very Important!):
اگر خودروی شما در شرایط سخت زیر کار میکند، فاصله تعویض روغن را باید تا ۵۰% کاهش دهید:
رانندگی در شهرهای شلوغ با ترافیک سنگین و خاموش-روشن کردن مکرر
سفرهای کوتاه و مداوم (زیر ۱۵ کیلومتر) که موتور nunca به دمای کارکرد ایدهآل نمیرسد.
رانندگی در مسیرهای بسیار خاکی یا مناطق کویری
کارکردن با بار زیاد (حمل بار سنگین یا یدک)
روش رانندگی aggressive (شتاب و ترمزهای ناگهانی)
نکته طلایی: برای اکثر خودروهای موجود در ایران با توجه به شرایط رانندگی شهری و کیفیت سوخت، تعویض روغن هر ۵۰۰۰ کیلومتر یک قاعده ایمن و بسیار توصیه شده است.
نکات مهم و طلایی در فرآیند تعویض روغن
تعویض روغن فقط خالی کردن روغن قدیمی و ریختن روغن جدید نیست. رعایت این نکات، کیفیت کار را تضمین میکند:
تعویض همزمان فیلتر روغن: هرگز روغن را بدون تعویض فیلتر عوض نکنید. فیلتر کارکرده، پر از آلودگی است و میتواند بلافاصله روغن جدید شما را آلوده کند.
استفاده از فیلتر مرغوب: از فیلترهای معتبر و استاندارد (مانند پایهدان، مان، فرامگ) استفاده کنید. فیلترهای بیکیفیت مانند "تیغ کاغذی" هستند که نمیتوانند ناخالصیها را جذب کنند.
تخلیه کامل روغن قدیمی: پس از تخلیه روغن، چند دقیقه به موتور زمان دهید تا روغن باقیمانده کاملاً خارج شود.
ریختن مقدار مناسب روغن: میزان روغن باید بین "Min" و "Max" روی گیج (دقیقاً زیر علامت Max) باشد.
روغن کم: باعث过热 شدن و ساییدگی شدید موتور میشود.
روغن زیاد: باعث کف کردن روغن، کاهش توان روانکاری و افزایش مصرف سوخت میشود.
ریست کردن سرویس یادآور (Service Reminder): در خودروهای مدرن، پس از تعویض روغن، چراغ سرویس را ریست کنید.
بازیافت روغن کارکرده: روغن موتور یک ماده بسیار آلاینده است. آن را در طبیعت رها نکنید و به تعویضکار تحویل دهید تا به مراکز بازیافت تحویل داده شود.
چگونه از روی خودرو بفهمیم که زمان تعویض روغن فرا رسیده است؟
علاوه بر شمارش کیلومتر، علائم زیر هشداردهنده هستند:
تیره و سیاه شدن رنگ روغن: روغن جدید به رنگ کهربایی شفاف است. اگر روی گیج کاملاً سیاه و کدر باشد، نشانه اشباع شدن از ناخالصی است.
بوی سوختگی در روغن: اگر روغن بوی بنزین یا سوختگی میدهد، باید فوراً تعویض شود.
کاهش غیرعادی سطح روغن: اگر مجبورید مدام روغن به موتور اضافه کنید، احتمال سوختن روغن یا نشتی وجود دارد.
صدای اضافی از موتور: افزایش صداهای "تق تق" یا "کلیک" میتواند نشانه کاهش روانکاری باشد.
کاهش شتاب و قدرت موتور: افزایش اصطکاک داخلی، قدرت موتور را میگیرد.
روشن شدن چراغ هشدار روغن روی داشبورد: این یک علامت بحرانی است و باید بلافاصله خودرو را متوقف کنید.